ประแจ (Wrenches) เป็นเครื่องมือช่างที่มีลักษณะเป็นด้ามยาว และมีรูปทรงของส่วนหัวพอดีกับตัวอุปกรณ์เพื่อที่จะสามารถใช้สำหรับการขัน หรือคลายเกลียวน็อต เพื่อจับยึด หรือแยกชิ้นส่วนอุปกรณ์ต่างๆ ได้ โดยประแจในท้องตลาดส่วนใหญ่มักจะทำจากเหล็กชนิดพิเศษ ที่ถูกเรียกว่าเหล็กกล้า ซึ่งมีความแข็งแรงทนทานสูงกว่าเหล็กทั่วไป ทั้งนี้เองประแจจะมีรูปแบบที่แตกต่างกันออกไปตามลักษณะการใช้งาน
ประแจแหวน อาจจะมีด้านเดียวหรือสองด้านก็ได้ เรียกได้ว่านี่แหละอุปกรณ์พื้นฐานประจำบ้านสำหรับงานช่าง เอาไว้คัน เอาไว้หมุนลดความแน่น เพิ่มความแข็งแรง ก็อุปกรณ์ตัวนี้
วิธีเลือกประแจแหวน
- เลือกให้เหมาะกับการใช้งานของคุณ
- ประแจแหวนแบบคอเอียงเป็นที่นิยมมากที่สุด แต่ถ้ากลัวว่าต้องทำงานกับมุมแคบ ๆ ประแจแหวนแบบตรงจะเหมาะที่สุด ส่วนประแจแหวนฟรีจะช่วยให้คุณทำงานได้อย่างลื่นไหล และประแจแหวนหางหนูมีส่วนช่วยให้คุณจับได้ถนัดมือขึ้น
- ความยาวของประแจแหวนก็มีความสำคัญ
- เลือกแบบที่ไม่เป็นสนิมง่าย ๆ
ประแจแบ่งออกได้เป็น 3 ชนิด คือ
- ประแจชนิดปากปรับได้ (Adjustable Wrenches) ประแจชนิดนี้ สามารถปรับให้ปากประแจเล็กหรือใหญ่ได้ตามความเหมาะสมของงานที่จะนำไปใช้ เช่น ประแจเลื่อน และประแจจับแป๊ป หรือประแจคอม้า เป็นต้น
- ประแจชนิดปากปรับไม่ได้ (Nonadjustable Wrenches) ประแจชนิดนี้ปากของประแจจะมีขนาดคงที่ไม่สามารถปรับให้เล็กหรือใหญ่ได้ เช่น ประแจปากตาย (Open-end Wrench) ประแจแหวน (Ring or Box Wrenches) และประแจรวม (Combination Wrenches) เป็นต้น
- ประแจชนิดพิเศษ (Special Screw Wrenches) ประแจชนิดนี้ปกติจะออกแบบให้เหมาะสมกับหัวสกรูหรือนอตที่มีลักษณะพิเศษ เป็นงานเฉพาะจุดซึ่งประแจ 2 ชนิดแรกทำไม่ได้ หรือไม่สะดวก เช่น ประแจบ็อก (Socket Wrench) และประแจแอล (Set Screw Wrenches) เป็นต้น
ประแจแหวนชนิดต่าง ๆและจะมีชื่อเรียกที่ต่างกัน ดังนี้
- ประแจเลื่อน (Adjustable Wrenches) เป็นประแจที่ประกอบไปด้วยปากอยู่กับที่ ปากเคลื่อนที่ และมีสกรูปรับที่สามารถหมุนเลื่อนเข้า-ออกเพื่อปรับระยะห่างของปากประแจให้กว้างพอเหมาะกับแป้นของน็อต หรือสกรูที่ต้องการขันได้เป็นอย่างดี
- ประแจขันก๊อกอ่าง (Basin Wrenches) เป็นประแจที่ช่วยอำนวยความสะดวกในการทำงานในพื้นที่แคบ โดยจะมีร่องเว้นช่วงให้สายส่งน้ำใต้ก็อกเพื่อเพิ่มความสะดวกในการไข ในบางรุ่นก็จะมาพร้อมกับหลอดวัดระดับน้ำในตัว เหมาะสำหรับใช้ในงานไขก๊อกน้ำ สะดืออ่างล่างหน้า หรือขันน็อตในตำแหน่งอื่นๆ ที่ประแจธรรมดาไม่สามารถเข้าถึงได้
- ประแจแหวนข้างปากตาย (Combination Wrenches) เป็นประแจที่มีลักษณะเด่นอยู่ที่ปลายทั้งสองด้าน คือปลายด้านหนึ่งเป็นแบบประแจปากตาย ส่วนปลายอีกด้านเป็นแบบประแจแหวน ซึ่งสามารถใช้งานได้ทั้งสองรูปแบบภายในด้ามเดียวกัน จึงเหมาะสำหรับใช้ในงานช่าง และงานซ่อมแซมเครื่องยนต์ทั่วไป
- ประแจอเนกประสงค์ (Magic Wrenches) เป็นประแจที่มีหลากหลายรูปแบบเพื่อให้สามารถนำไปใช้งานได้อย่างอเนกประสงค์ ไม่ว่าจะเป็น ประแจ 6 เหลี่ยมหัวบอลล์ ที่เหมาะจะนำไปใช้สำหรับการขันน็อตหัวหลุมหกเหลี่ยม หรือสลักเกลียวหัวกลมในงานช่างต่างๆ หรือจะเป็นประแจที่ออกแบบหัวจับนอตให้ปรับขนาดได้อัตโนมัติ ทำให้สามารถขันน็อตได้หลากหลายรูปแบบ เป็นต้น
- ประแจแหวน (Offset Ring End Wrenches) เป็นประแจที่มีจุดเด่นอยู่ที่ปลายทั้งสองด้านจะมีลักษณะเป็นแหวนรูปวงกลม โดยภายในแหวนจะมีเขี้ยวประมาณ 6-12 เขี้ยว เพื่อใช้ในการจับเหลี่ยมแป้นเกลียวได้อย่างแน่นหนา
- ประแจปากตาย (Open End Wrenches) เป็นประแจที่มีลักษณะของปลายทั้งสองด้านเป็นรูปตัว U ซึ่งจะมีขนาดไม่เท่ากัน เหมาะกับการใช้งานในที่แคบ โดยในการใช้งานนั้นไม่ต้องใช้แรงมากนัก ทำให้สามารถช่วยทุ่นแรงได้เป็นอย่างดี
- ประแจจับแป๊บ (Pipe Wrenches) เป็นประแจที่มีทั้งแบบด้ามจับขาเดียว และด้ามจับ 2 ขา โดยปากของประแจสามารถ
